McKenzie (MDT) Nedir?

McKenzie Metodu (MDT – Mechanical Diagnosis and Therapy), Yeni Zelandalı fizyoterapist Robin McKenzie tarafından geliştirilmiştir.
Bu konseptin temel farkı: manuel tekniklerden çok, hareket ve egzersizlerle kendi kendine tedaviye odaklanmasıdır.

McKenzie’ye göre birçok kas-iskelet sistemi ağrısı, özellikle de bel ve boyun ağrıları, omurga ve çevre dokuların mekanik bozukluklarından kaynaklanır.
Amaç, hastanın vücudundaki mekanik stres yönünü belirleyip, buna uygun doğru egzersiz ve duruş stratejileriyle ağrıyı azaltmaktır.

McKenzie Sisteminin 4 Temel Basamağı

1. Mekanik Tanılama (Assessment):
   Terapist, hastanın hareketlerine verdiği semptom yanıtına göre problemi sınıflandırır.

2. Sınıflandırma:
   Hastalar genellikle 3 ana gruba ayrılır:

   • Derangement Sendromu: Disk kaynaklı ve en sık görülen tiptir.

   • Dysfunction Sendromu: Uzamış doku kısalığı veya adaptif değişiklikler.

   • Postural Sendrom: Kötü duruş alışkanlıklarından kaynaklı ağrılar.

3. Tedavi (Treatment):
   Her sınıf için özel egzersiz yönü ve yükleme stratejisi uygulanır.

4. Kendi Kendine Yönetim (Self-Treatment):
   Hasta, kendi ağrısını kontrol etmeyi ve uygun egzersizleri bağımsız yapmayı öğrenir.

McKenzie Metodunun Fizyolojik Etkileri

1. Mekanik Etki (Disk Basıncının Düzenlenmesi):

McKenzie egzersizleri — özellikle bel bölgesi için yapılan ekstansiyon hareketleri — disk içi basıncı düzenler.
Nükleus pulposus’un (diskin iç kısmı) yer değiştirmesi engellenir, böylece sinir kökü üzerindeki baskı azalır.
Sonuç: Ağrı periferden merkeze “çekilir” — bu olaya centralization phenomenon (merkezileşme fenomeni) denir.

Nörofizyolojik Etki (Ağrı Modülasyonu):

Hareket sırasında mekanoreseptörler uyarılır, bu da Gate Control mekanizmasıyla ağrının azalmasına katkı sağlar.
Ayrıca düzenli egzersiz, endorfin salınımını artırır ve merkezi sinir sisteminde ağrı eşiğini yükseltir.

Motor Kontrol ve Postüral Etki:

Hastaya öğretilen “doğru hareket yönü” ve postür farkındalığı sayesinde kasların denge, tonus ve aktivasyon paternleri yeniden düzenlenir.
Uzun vadede omurga stabilitesi güçlenir ve tekrarlayan ağrılar önlenir.

Centralization (Merkezileşme) Nedir?

McKenzie’nin en önemli klinik bulgularından biridir.
Ağrı başlangıçta bacağa, kalçaya veya kola yayılırken, doğru egzersizle tekrar merkeze (örneğin bele veya boyna) doğru çekilir.
Bu, sinir üzerindeki baskının azaldığını ve omurga mekanik dengesinin düzeldiğini gösterir.

Tedavi Uygulama Örnekleri

• Lomber Ekstansiyon Egzersizi (Cobra pozisyonu):
  Disk kaynaklı bel ağrısında en sık kullanılan hareket.

• Servikal Retraksiyon Egzersizi:
  Bilgisayar karşısında oturanlarda görülen boyun ağrısı için.

• Postür Eğitimi:
  Uzun süre oturarak çalışanlar için omurga yüklenmesini azaltır.

McKenzie Yaklaşımında Hastanın Rolü

McKenzie metodu, klasik manuel terapilerden farklı olarak hastayı pasif alıcı konumdan çıkarır.
Hasta, tedavinin aktif bir parçası olur.
Bu sayede hem bağımlılık azalır hem de nüks oranı düşer — çünkü hasta kendi ağrısını nasıl yöneteceğini öğrenmiştir.

McKenzie Metodu Hangi Durumlarda Etkilidir?

• Bel fıtığı, siyatik

• Boyun fıtığı, servikojenik baş ağrıları

• Postür bozuklukları

• Disk kaynaklı radiküler ağrılar

• Tekrarlayan bel veya boyun tutulmaları

Sonuç

McKenzie Metodu, hareketin ve postürün doğru yönetimiyle ağrının kaynağına inen bilimsel bir yaklaşımdır.
Hastayı merkeze alır, kendi kendine tedavi prensibini öğretir ve omurga sağlığını uzun vadede korur.
Kısa vadede ağrıyı azaltır, uzun vadede ise yeniden ağrı oluşumunu önler.​​